Nieuwe Wet Inburgering uitdaging voor gemeente

HATTEM – De nieuwe Wet Inburgering vergt veel van de gemeente Hattem, zo bleek uit de presentatie die vorige week werd gegeven in de commissie Sociaal Domein. 

De verantwoordelijkheid voor de inburgering wordt in de nieuwe wet weer teruggelegd bij de gemeenten. De inkoop van taken is gezien het geringe volume in een kleine gemeente een probleem. Ook blijkt het in praktijk lastig om aan de taakstelling te voldoen. Waar Hattem vorig jaar nog 9 statushouders moest huisvesten, is de taakstelling vanuit het Rijk voor 2021 vastgesteld op 18 personen.

Doel

Het beoogde doel van wet is dat alle inburgeringsplichtigen snel en volwaardig meedoen aan de Nederlandse samenleving, het liefst door middel van betaald werk. Voor statushouders wordt daarom ook de koppeling gemaakt met de Participatiewet. Om dit te bereiken is een tijdige start van de inburgering essentieel. De snelheid van de inburgering, maatwerk, kwaliteit van inburgeringsaanbod en de combinatie van taal en participatie zijn andere doelen om ervoor te zorgen dat de statushouders voorspoedig en zelfstandig deel kunnen nemen aan de samenleving.

De beoogde datum voor de invoering van de nieuwe Wet Inburgering is na al enkele keren te zijn uitgesteld, vastgezet op 1 januari 2022.

Problemen

Reden om de werkwijze rondom de inburgering op de kop te zetten is dat het huidige stelsel teveel zelfstandigheid verwacht van de inburgeringsplichtige. Hierdoor ontstaan veel problemen. Het huidige stelsel blijkt fraudegevoelig en staat teveel op zichzelf waardoor de aansluiting mist bij bijvoorbeeld onderwijs en participatie. Dit betekent dat er werk aan de winkel is voor de gemeente Hattem. De gemeente is zodra er een koppeling met een statushouder is verantwoordelijk voor het afnemen van een brede intake om een zo goed mogelijk haalbaar persoonlijk inburgering en participatieplan (PIP) te maken. Om geen kostbare tijd verloren te laten gaan, vindt dit gesprek al plaats op het AZC. De gemeente wordt ook verantwoordelijk voor het volledige inburgeringsaanbod, waaronder de taallessen voor asielstatushouders en een deel van het aanbod van gezinsmigranten en overige migranten. Verder moet de gemeente de voortgang van de inburgering monitoren. De handhaving, maatschappelijke begeleiding en het financieel ontzorgen van asielstatushouders behoren eveneens tot het takenpakket van de gemeente.

Ondersteuning

De huisvesting en maatschappelijke ondersteuning zijn in Hattem voornamelijk ondergebracht bij VluchtelingenContact Hattem (VCH). Momenteel is de gemeente in gesprek met VCH hoe dit het beste kan worden vormgegeven in de nieuwe situatie.

Vanuit de gemeente Hattem worden de nieuwe Nederlanders ook begeleid door consulenten van stichting Grenzeloos. Het doel van deze stichting is om de integratie en de zelfredzaamheid van verschillende bevolkingsgroepen te bevorderen. Dit heeft in Hattem al geleid tot goede resultaten met name in de uitstroom uit de uitkering.

Wat betreft de andere taken zoals het aanbesteden van taalonderwijs, leerroutes en de financiële begeleiding wordt samengewerkt met omliggende gemeenten zoals Oldebroek en Zwolle. 

Uitdagingen

De grootste uitdagingen voor Hattem zijn de geringe volumes bij de inkoop van het takenpakket, de financiën en de lange wachttijd op het gebied van huisvesting. Per volwassen statushouder komt een bedrag van ongeveer € 10.000-, per traject beschikbaar, waar heel veel voor geregeld moet worden. 

Gepleit werd om ook aandacht te hebben voor de achtergrond van de nieuwkomer. Deze mensen hebben vaak een nare tijd achter de rug. De gemeente constateert dat er ook bij de huidige groep die in Hattem komt wonen sprake is van psychische problemen.

Pittige klus

Commissielid Bertus van ’t Holt (D66) spreekt van een pittige klus en maakt zich zorgen om de druk die dit kan opleveren voor de ambtelijke organisatie. Ook D66- fractievoorzitter Erik Kort onderkent de problemen. “Nadat er bij het Rijk een redelijke puinhoop van is gemaakt, komt de inburgering nu weer terug naar de gemeente met middelen die uiterst beperkt zijn”.

PvdA-er Jaap van Tiel vroeg wat de rol van de werkmakelaar is tijdens het inburgeringsproces. Verder pleitte hij ervoor om iets te doen aan de beeldvorming waardoor het lijkt dat statushouders voorrang krijgen bij de woningtoewijzing. Hans Havinga (ChristenUnie) wilde weten in hoeverre er een open einde regeling is op het gebied van het financieel ontzorgen. Gezien de forse taakstelling wilde Havinga weten of er een groter beroep op vrijwilligers, kerken of andere organisaties in Hattem wordt gedaan? Wytske Verschoor gaf namens de gemeente aan dat hier wel naar wordt gekeken.